Pomorska Noc Naukowców 2025. Projekt Przyszłość

Zmienia się klimat, a wraz z nim – nasze miasta. Jak się do tego przygotować? W naszej strefie zielonej przyszłości odkryjecie innowacyjne rozwiązania i technologie, które kształtować będą świat jutra. Zobaczycie, jak magazynować energię ze słońca i wiatru oraz z jakimi wyzwaniami mierzy się współczesna urbanistyka. Porozmawiamy o tym, jak budować, nie szkodząc planecie i wspólnie poszukamy odpowiedzi na pytanie jak stworzyć zrównoważoną przyszłość?

Jak będziemy komunikować się w przyszłości? W tej przestrzeni sprawdzicie, jak wygląda komunikacja dziś i jak może wyglądać jutro. Odsłonicie tajemnice fal, impulsów i algorytmów. Sprawdzicie, jak mięśnie mogą sterować komputerem dzięki elektromiografii, odkryjecie, jak fale radiowe pozwalają się komunikować bez słów oraz przetestujecie samochód autonomiczny z LEGO. Zweryfikujecie, czy jesteście w stanie odróżnić, co jest tworem człowieka, a co maszyny. Dowiecie się, w jaki sposób można „dogadać się z maszynami” i poznacie narzędzia, które usprawniają pracę oraz funkcjonowanie.

Na warsztatach zobaczycie, jak dzięki mechanice kwantowej projektuje się materiały o niezwykłych właściwościach. Dowiecie się, czym są kropki kwantowe i gdzie możecie je spotkać we własnych domach. Będziecie tworzyć ruchome kolczaste rzeźby z materiałów zmieniających właściwości pod wpływem pola magnetycznego oraz sprawdzicie, czy da się napędzać pojazdy bez użycia elementów ruchomych. Wejdziecie też w interakcję z grzybami, tłumacząc ich sygnały elektryczne na zrozumiałe dla Was informacje.

Czy sztuczna inteligencja może być współautorem fascynującej opowieści? Wspólnie stworzycie interaktywną opowieść w formie gry paragrafowej, której fabuła rozpocznie się właśnie podczas Nocy Naukowców – w zakamarkach tajnego laboratorium. To Wy będziecie decydować o losach bohatera, który uruchamia tajemnicze urządzenie do podróży międzywymiarowych i musi stawić czoła zaskakującym wyzwaniom. Zobaczycie, jak narzędzia AI – generujące tekst, grafikę i muzykę – mogą wspierać kreatywność.

prowadzenie dr Maciej Słomczyński, pedagog, informatyk i wielokrotnie wyróżniany dydaktyk. Na Uniwersytecie Otwartym UW prowadzi kurs „AI jako asystent rozwoju kreatywności”. Był głównym metodykiem w projektach wspierających młodych twórców w projektowaniu gier i zabawek z wykorzystaniem nowych technologii. Pomysłodawca projektu EkoBoty i laureat pierwszego miejsca w literackim konkursie AI w kategorii „Najlepsze zastosowanie narzędzi AI”.

Czy elektronika może działać szybciej i wydajniej? Odpowiedź kryje się w materiałach kwantowych, których nie da się wyjaśnić klasycznymi teoriami fizyki. Podczas wykładu poznacie nadprzewodniki, grafen i materiały topologiczne, które rewolucjonizują współczesną technologię. To dzięki nim powstaną oszczędniejsze układy elektroniczne i stabilne kubity – podstawowe jednostki komputerów kwantowych. Zajrzyjcie w przyszłość elektroniki, która czeka tuż za rogiem!

prowadzenie dr hab. Michał Krupiński, prof. IFJ PAN, fizyk doświadczalny, profesor Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. Zajmuje się badaniem materiałów magnetycznych, nanostruktur, cienkich warstw i materiałów kwantowych.

Czy podbój kosmosu już się rozpoczął? Podobnie nikt nie przewidywał konsekwencji odkrycia Ameryki, tak i my dziś nie do końca zdajemy sobie sprawę ze znaczenia pierwszych kroków w kosmosie. Podczas wykładu porozmawiamy o tym, czy jesteśmy świadkami początku kosmicznej ery ludzkości. Zastanowimy się nad kluczowymi wyzwaniami: budową bazy na Księżycu, komercyjnymi lotami kosmicznymi i adaptacją genetyczną do warunków pozaziemskich. Poruszymy też perspektywę odkrycia obcych form życia w ciągu najbliższych 20 lat i tego, jak takie odkrycie może wpłynąć na rozwój naszej cywilizacji.

prowadzenie dr hab. Bogusław Pranszke, prof. Uniwersytetu Morskiego w Gdyni Profesor Uniwersytetu Morskiego w Gdyni. Zawodowo zajmował się fizyką doświadczalną, badając wiązki atomowe i jonowe oraz dynamikę reakcji chemicznych w górnych warstwach atmosfer planetarnych i gęstych obłokach materii międzygwiazdowej. Obecnie koncentruje się na dydaktyce i popularyzacji fizyki.

Czym jest energia i dlaczego nie możemy jej zobaczyć, choć wszystko wokół nas działa dzięki niej? Od silników rakiet po galaktyki – energia przybiera różne formy i wprawia świat w ruch. Podczas pokazu odkryjecie, gdzie się ukrywa, jak krąży w przyrodzie i w jaki sposób magazynują ją rośliny, baterie oraz sprężyny. Zajrzymy także w jej przyszłość  – aż do ostatnich chwil wszechświata.

prowadzenie Paweł Piszczałka, biotechnolog, popularyzator nauki i prezes Fundacji Nadwiślańskiego Uniwersytetu Dziecięcego. Twórca programów „Alchemik” i „Laboratorium Alchemika”, autor podcastu Naukowa Krowa.

Jak zwierzęta pomagają nam chronić środowisko?
Odkryjcie, jak organizmy wodne stają się strażnikami czystości naszych wód. Zobaczycie, jak małże skójkowate monitorują jakość wody w miejskich wodociągach, a drobne stworzenia jak słonaczek czy małżoraczek pomagają oceniać czystość mórz i ścieków.

Tajemnice grzybów morskich i protistów
Dowiedzcie się, jak grzyby morskie rozkładają martwą materię, wspierają recykling pierwiastków i tworzą związki symbiotyczne z koralowcami czy algami. Poznacie ich niezwykły potencjał biotechnologiczny – od syntezy antybiotyków po biodegradację plastiku i metali ciężkich.

Działania w ramach projektu „SHORE: EmpOweR Students as the agents of cHangE”.

Stwórzcie własny autoportret w stylu wielkich mistrzów! Dzięki nowatorskiej instalacji multimedialnej połączycie swój wizerunek z dziedzictwem kulturowym. System wykorzystujący algorytmy generatywne pozwoli wam zgłębić techniki i style wizualne znanych artystów, tworząc unikalne dzieła osadzone w lokalnej historii i kulturze.

SyntoDruk Skorzystajcie z automatyzacji wydruku waszych autoportretów. W ciągu około 1,5 minuty otrzymacie swoje dzieło, a w tym czasie będziecie mogli obserwować generatywne animacje związane z historią sztuki. To doskonała okazja do rozmów o tym, jak technologia wpływa na współczesną sztukę i kreatywność.

Czy mózg można podłączyć do komputera? Naukowcy z Politechniki Gdańskiej zaprezentują najnowsze technologie sczytywania i stymulacji mózgu – zarówno ludzkiego, jak i szczurzego. Zobaczycie, jak wyglądają implanty interfejsów mózg – komputer (potocznie zwane „chipami”) u pacjentów i zwierząt, oraz odkryjecie ich związek z technologiami neuromodulacji, takimi jak Neuralink. Ochotnicy będą mogli przetestować prosty, jednokanałowy interfejs i spróbować unieść obiekt wyłącznie siłą własnych fal mózgowych!

PLLuM to zaawansowany model sztucznej inteligencji stworzony specjalnie dla języka polskiego. Opracowany przez polskich naukowców, by wspierać nas w urzędach, szkole i biznesie. Działa jak znane chatboty, ale doskonale rozumie nasze realia i językowe niuanse. Podczas warsztatów dowiecie się, jak modele językowe uczą się polskiego, zobaczycie, jak powstawał PLLuM, i przetestujecie na żywo, jak AI odpowiada na pytania, pisze teksty i tłumaczy skomplikowane pojęcia.

Bielik to polski model sztucznej inteligencji, który rozumie nasz język i kulturę stworzony przez fundację SpeakLeash, by chronić polskie dziedzictwo. Podczas warsztatów dowiecie się, jak Bielik „uczy się” za pomocą tysięcy tekstów i zdjęć rozmawiać po polsku. Podzielimy się też inspiracjami sięgającymi wizji Stanisława Lema. Dowiecie się również, jak możecie dołączyć do projektów Obywatel Bielik i AktywAKCJA – wspólnie zbierając opisy i zdjęcia, by budować polską sztuczną inteligencję!