„Ziemia, ogień, wiatr, woda! Z Waszych połączonych mocy zjawiam się ja… Kapitan Planeta!”. Osoby wychowujące się w latach 90’ na pewno doskonale znają ten cytat. Teraz czas przypomnieć go również młodszym! Dlatego podczas Pomorskiej Nocy Naukowców 2024 przybliżymy Wam właśnie te cztery żywioły. Spojrzymy na nie z szerokiej perspektywy – bo ogień to również ciepło i energia, woda to także to, co w niej żyje, powietrze ma związek ze zmianami klimatu, a ziemia to nie tylko gleby i skały, ale też skamieniałe i żywe organizmy. Do każdego z tych tematów nawiążemy podczas warsztatów, pokazów i wykładów. Przed Wami pięć godzin wypełnione naukowymi atrakcjami – widzimy się 27 września o 18:00! To będzie pasjonujący, naukowy wieczór dla całych rodzin!
Bilety na wydarzenie zostały wyprzedane.
Jak się strzela z działa próżniowego? Skąd wzięły się geologiczne nazwy znane z Mincerafta? Dlaczego wulkany wybuchają? Czy da się stworzyć bezpieczny ogień? Jak wyglądają bałtyckie skały i minerały pod mikroskopem? W jaki sposób powstają burze? Czy da się schwytać i ścisnąć gaz? I jak połączyć naukę z… iluzją? To tylko część z dziesiątek pytań, na które odpowiemy podczas Pomorskiej Nocy Naukowców. Kapitan Planeta już 27 września! Do zobaczenia w Experymencie!
Żywioły od zawsze były kluczowe w naszym życiu i rozwoju – umiejętność rozpalenia i podtrzymania ognia stała się kluczowa dla historii ludzkości. Woda nie tylko daje życie organizmom żywym, ale też pomaga nam w organizowaniu efektywnego transportu. Wiatr z kolei, podobnie jak wodę i ogień, wykorzystujemy do wytwarzania energii. Ziemia również daje życie organizmom, ale też pozwala nam eksplorować historię naszej planety. W skrócie – bez żywiołów wszystko dookoła nas byłoby inne. A może nie istniałoby wcale. Dlatego warto poznać bliżej ogień, wodę, powietrze i ziemię razem z nami! Zobaczcie, co przygotowaliśmy dla Was na ostatni piątek września. Szczegóły poszczególnych atrakcji będą na bieżąco rozszerzane.
Program wydarzenia
Program w .pdf znajdziesz tutaj!
aby rozwinąć szczegóły wystąpienia, kliknij w ikonę ▶
Sale warsztatowe
Powietrze | sala E
Szklanka do połowy pełna czy pusta? Dla naukowców zawsze pełna! Do połowy wody, a od połowy powietrza! I to właśnie tą drugą częścią zajmiemy się podczas warsztatów organizowanych w sali E. Tutaj będziecie mogli poznać bliżej tajemnice, które skrywa otaczająca nas mieszanina gazów. Zbadacie z nami każdy ze składników atmosfery ziemskiej, a także odkryjecie, jak schwytać i ścisnąć coś tak zwiewnego jak gaz. Odtworzymy też efekt cieplarniany, aby lepiej zrozumieć, o co chodzi z tą nadwyżką energii.
czas trwania 18:00-23:00
Ziemia | sala C
To właśnie dzięki ziemi toczy się życie na naszej planecie. Zresztą jej nazwa mówi sama za siebie. Na warsztatach przyjrzycie się z bliska różnym elementom i procesom związanym z ziemią. Tutaj obejrzycie różne rodzaje gleby pod mikroskopem i sprawdzicie ich właściwości fizykochemiczne. Poznacie również skały, minerały, skamieniałości i okazy geologiczne z polskich plaż.
czas trwania 18:00-23:00
Woda | sala D
Woda to potężny żywioł, który kreuje otaczający nas krajobraz. Podczas warsztatów, wykorzystując kanał falowy, zasymulujecie i poznacie niszczycielski wpływ fal na morskie wybrzeża. Zanurzając się w podwodny świat, przyjrzycie się, jak zmienia się zasolenie wód powierzchniowych we wszechoceanie oraz dowiecie się, jak wpływa ono na organizmy morskie. Aby zajrzeć w głąb fascynującego mikroświata, uzbroicie swoje oczy w binokulary i mikroskopy. Zaobserwujecie m.in. pracę serca rozwielitek czy różnokształtne glony. W tej sali spotkacie również ekspertów z Instytutu Oceanologii PAN, z którymi poznacie model hydrologiczny wlewów morskiej wody do Bałtyku i mapę batymetryczną naszego morza.
czas trwania 18:00-23:00
Strefa relaksu | sala A
To miejsce, w którym się zrelaksujecie, wyciszycie i zagracie w gry planszowe firmy Trefl. Będziecie mieli okazję spróbować swoich sił m.in. w tytułach związanych z żywiołami i Pomorzem, a także ułożyć puzzle. Tutaj możecie też skorzystać z nietypowego telewizora, na którym zobaczycie obraz dopiero po założeniu specjalnych okularów. Stanowisko jest częścią wystawy poświęconej optyce „Edukacyjne wystawy interaktywne Krzysztof Horodecki”.
czas trwania 18:00-23:00
Wykłady
Obserwacja burz – jak pozostać bezpiecznym?
Ekstremalne zjawiska pogodowe są dookoła nas. Potrafią zachwycać i przerażać jednocześnie, a mogą towarzyszyć nam nawet przez cały rok. Uczestnicy wykładu dowiedzą się, jak powstają burze, jakie towarzyszą im zjawiska, jak „działają” pioruny i w jaki sposób zadbać o swoje bezpieczeństwo. Nie zabraknie również piorunujących ciekawostek i starcia z powszechnymi mitami.
prowadzenie Daria Babś, meteorolożka i doktorantka w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2016 roku związana z działalnością Sieci Obserwatorów Burz, a od marca 2018 roku pełniąca funkcję prezesa Stowarzyszenia Sieć Obserwatorów Burz. Od najmłodszych lat interesowała się meteorologią i szeroko pojętą geografią.
czas trwania 19:00-20:00
Wulkany – gdzie i dlaczego wybuchają?
Każdy z nas uczył się w szkole o Pompejach – starożytnym mieście zniszczonym w wyniku wybuchu wulkanu Wezuwiusz nieopodal Neapolu. Czy wiecie, dlaczego ten wulkan powstał na terenie dzisiejszych Włoch? Podczas tego wyjątkowego wykładu poznacie także lokalizacje istniejących wulkanów, sprawdzicie, dlaczego wybuchają i czy każdy jest aktywny w ten sam sposób.
prowadzenie dr Olga Kromuszczyńska, geolog. W 2010 roku ukończyła studia na kierunku Geologia na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Następnie przeniosła się do Wrocławia, gdzie w Instytucie Nauk Geologicznych PAN pracowała w grupie geologów planetarnych. Tam też w 2015 roku obroniła pracę doktorską o morfologii zboczy ogromnego systemu rowów na Marsie – Valles Marineris.
czas trwania 20:00-21:00
Geologia Minecrafta
Żywioł ziemi jest fascynujący i kryje w sobie wiele tajemnic. W dzisiejszych czasach często zdarza się, że zgłębiamy jej tajemnice w sposób górniczy – ale jedynie w wirtualnym wymiarze popularnej gry Minecraft. Częstym motywem podjęcia takiego działania jest dobra zabawa, która idzie w parze z rozwijaniem wiedzy i różnych umiejętności. Niejednokrotnie trudne pojęcia i zagadnienia prezentowane w toku gry przyswajane są niepostrzeżenie, jako efekt uboczny dobrej zabawy. Nie zawsze jednak rozumiemy, jak powstają, jak są wydobywane surowce i jak cenne mogą dla nas być (nie tylko dla graczy, ale również dla ludzi w świecie rzeczywistym). Wykorzystując fenomen gry Minecraft dr Elżbieta Słodczyk przybliży znaczenie, genezę i powiązania używanych terminów geologicznych w grze. Dlatego jeśli chcesz dowiedzieć się m.in. jak i gdzie powstają prawdziwe diamenty, czym jest lapis lazuli lub chcesz zobaczyć prawdziwy obsydian – zapraszamy na wykład!
prowadzenie dr Elżbieta Słodczyk – adiunkt w Zakładzie Geologii Fizycznej Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego zajmuje się naukowo złożonymi systemami magmowymi w odsłonie plutonicznej jak i wulkanicznej. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się między innymi na odtwarzaniu procesów w kwaśnych systemach magmowych na postawie analiz izotopowych i pierwiastków śladowych w minerałach zarówno akcesorycznych (m.in. cyrkon, apatyt), jak i głównych (m.in. kwarc, skalenie).
czas trwania 21:00-22:00
Pokazy naukowe | scena CNE
„1013 hPa – opowieść o powietrzu”
Powietrze jest wszędzie dookoła i zwykle o nim nie myślimy. Użyjemy suszarek, dmuchaw i własnych płuc, żeby je poruszyć nawet do 120 km na godzinę. Zmierzymy się z oporem, ciśnieniem i lepkością powietrza. Przeprowadzimy doświadczenia naukowe, by zrozumieć zasady aerodynamiki. Poeksperymentujemy z gwałtownymi zmianami ciśnienia. Będziemy strzelać z działa próżniowego. Zbadamy, co dzieje się z różnymi substancjami w próżni i sprawdzimy, jak oddziałuje na nas ciśnienie atmosferyczne, z którym będziemy się siłować. Podczas tego pokazu wielokrotnie skoczy nam ciśnienie!
prowadzenie Heweliusze Nauki
czas trwania 18:30-19:00
„Ogień!”
Wyjątkowe interaktywne show, które zafascynuje odbiorców w każdym wieku. Jego myślą przewodnią będzie ogień, a bohaterem – Ignacy Łukasiewicz, jako człowiek, który stworzył przemysł naftowy. Takie połączenie daje jedyną w swoim rodzaju możliwość zaprezentowania spektakularnych eksperymentów wykorzystujących ogień, spalanie i wybuchy – w profesjonalnie skonstruowanym pokazie na najwyższym poziomie bezpieczeństwa. Przetestujemy czy da się stworzyć bezpieczny ogień oraz jak zachodzi proces spalania. Wykorzystamy również działo plazmowe.
prowadzenie Heweliusze Nauki
czas trwania 22:00-22:30
Pokaz iluzji Mariusza Czajki
Pokaz został przygotowany z myślą o najmłodszych, których Mariusz Czajka – doświadczony iluzjonista-magik zabiera w świat magii i czarów. Podczas występu dzieci są zapraszane na scenę, aby pomóc prowadzącemu w przeprowadzeniu spektaklu.
prowadzenie Mariusz Czajka
czas trwania 19:20-19:40 i 20:40-21:00
Warsztaty otwarte | wystawy CNE
Pokazy bez skazy | Mgliste pojęcie o parze
Czas zgłębić tajniki czterech żywiołów! Eksperci z ekipy Pokazów bez skazy zaprezentują interaktywne stanowisko naukowe, przy którym poznacie podstawowe właściwości powietrza, wody, ziemi i ognia. Sprawdzicie, w jaki sposób żywioły wpływają na życie na Ziemi (i w kosmosie!) oraz jak można je wykorzystać w nowoczesnej technologii i zrównoważonym rozwoju. Zbadacie też właściwości najzimniejszych substancji występujących na Ziemi, poznacie cechy otaczających nas gazów, sprawdzicie, na czym polega proces spalania, a także dowiecie się, czym w nauce jest temperatura.
czas trwania 18:00-23:00
WWF Polska | Ssaki i ptaki Morza Bałtyckiego
Tutaj poznacie pracowników Błękitnego Patrolu WWF i poznacie szczegóły ich jakże potrzebnej pracy. Dowiecie się, co zrobić i z kim się skontaktować, gdy spotkacie na plaży fokę. Zgłębicie także świat nadbałtyckich ptaków, w tym malutkiej sieweczki obrożnej, która dzieli z nami piaszczyste wybrzeża. Razem z WWF weźmiecie też udział w quizie o faunie Bałtyku, zagracie w edukacyjną grę czy też ułożycie wyjątkowe puzzle.
czas trwania 18:00-23:00
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Muzeum Geologiczne
Skały, minerały i skamieniałości – poznajcie je bliżej razem ekspertami z Państwowego Instytutu Geologicznego! Tutaj będziecie mogli przyjrzeć się ciekawym właściwościom kalcytu, hemtatytu, pirytu czy też magnetytu, dowiecie się, jak wyglądają skamieniałości pozostawione przez zwierzęta, a także poznacie faunę zamieszkującą Ziemię przed tysiącami lat. Nie zabraknie też konkursów z nagrodami!
czas trwania 18:00-23:00
Akademia WSB
Co grozi otaczającym nam wodom? Co możemy zrobić, by stawić czoła potencjalnym problemom? Razem z przedstawicielami Akademii WSB z Dąbrowy Górniczej dowiecie się o zanieczyszczeniach mórz i oceanów, nie tylko na przykładzie Bałtyku, ale również Morza Czarnego i Śródziemnego oraz terenów Dunaju i Renu. Działania prowadzone są w ramach projektu pn. „SHORE: EmpOweR Students as the agents of cHangE”.
czas trwania 18:00-23:00
Koło Studentów Biotechnologii
Wraz Kołem Studentów Biotechnologii z Politechniki Gdańskiej spojrzycie na tkanki roślin, bakterie i grzyby pod mikroskopem. Zaobserwujecie także tzw. pastę dla słonia, czyli reakcję egzotermiczną, podczas której powstaje ogromna piana. Za pomocą wody z kapusty sprawdzicie, jak oznaczyć pH różnych produktów – np. soku z cytryny czy proszku do prania. Przeprowadzicie także kilka prostych, barwnych testów na wykrycie metali ciężkich.
wiek dla każdego
termin 27.09.2024 | godz. 18:00-23:00
bilety 25 zł
Wydarzenie jest częścią Pomorskiej Nocy Naukowców, którą koordynuje Gdański Uniwersytet Medyczny, a jej partnerami są pomorskie uczelnie wyższe: Uniwersytet Gdański, Politechnika Gdańska, Uniwersytet Morski w Gdyni, Akademia Marynarki Wojennej oraz dwa ośrodki popularyzacji nauki – Centrum Nauki Experyment oraz Hevelianum.
Wydarzenie finansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Horyzont Europa.