co jest problemem?
Ziemia często nazywana jest błękitną planetą ze względu na ogromne zasoby wody, jakie na niej występują. Problem polega jednak na tym, że woda morska, która występuje na Ziemi z zdecydowanej przewadze jest słona, a zatem – niezdatna do picia przez ludzi i większość zwierząt czy do wykorzystania przez rośliny. Wbrew pozorom, wody słodkiej jest na Ziemi bardzo niewiele. Dlatego każda jej ilość jest na wagę złota.
Kiedy dochodzi do opadów atmosferycznych (np. deszczu), słodka woda „ucieka” zgodnie z działaniem siły grawitacji: wchłania się w glebę, spływa do strumieni, rzek, a z nich w końcu do morza. Jeżeli nie zostanie na odpowiednim etapie zatrzymana, duża część z niej przepadnie.
Obieg wody w przyrodzie sprawia, że część tego cennego dla życia płynu wraca potem do punktu wyjścia, ale niestety nie dotyczy to całych zasobów wody słodkiej. Dlaczego?
Obecna zabudowa miast to wiele zabetonowanych powierzchni, asfaltowych dróg i niedostatek terenów zielonych, działających jak gąbka. Dlatego większość wody po opadach atmosferycznych natychmiast spływa z terenów użytkowych: do studzienek kanalizacyjnych, a stamtąd do rzek i morza.
Co więcej, wskutek zachodzących obecnie zmian klimatu coraz rzadziej mamy do czynienia z umiarkowanymi opadami, które stopniowo nawadniają podłoże, a coraz częściej ze zlewnymi deszczami, które spływają do rzek szybciej, niż rośliny i zwierzęta zdążą je wykorzystać.
co możemy zrobić?
Naszym celem powinno być zatrzymanie jak największej ilości słodkiej wody w pierwotnym miejscu i minimalizowanie spływu powierzchniowego. Przykładowo, gromadząc deszczówkę w ogrodowej beczce, zatrzymujemy ją do dalszego wykorzystania – np. do podlewania roślin. W ten sposób zmniejszamy też zużycie wody z kranu, co zmniejsza niepotrzebne zużycie wody zdatnej do picia. Takie działania – zmierzające do zatrzymania przed spłynięciem jak największej ilości słodkiej wody, nazywane są małą retencją.
W chwili obecnej wiemy, że mała retencja jest bardzo korzystna i powinna być praktykowana przez jak najwięcej instytucji i gospodarstw domowych. Brakuje nam jednak precyzyjnych danych na temat aktualnej skali tych działań. I tutaj zaczyna się nasze zadanie. Policzmy ile wody zatrzymujemy zanim trafi ona do rzek!
co to jest mapa retencji?
Mapa retencji to zbiór punktów na mapie Polski tj. zbiorników retencyjnych, stawów, oczek wodnych, beczek, w których zbierana i wykorzystywana jest woda deszczowa. Celem nadrzędnym mapy jest zbudowanie jak największej grupy tworząc stały trend i modę na retencjonowanie deszczówki w Polsce.
jak przystąpić do projektu?
- dowiedz się, czy Twoja lokalna społeczność lub organizacja (szkoła, firma itp.) posiada zbiornik retencyjny na wodę. Jeśli nie wiesz, jak go rozpoznać, po czym go poznać, gdzie go szukać, zajrzyj na tę stronę
- jeśli w Twoim otoczeniu nie znajdują się żadne zbiorniki na małą retencję wodną, zastanów się, czy Ty i Twoja rodzina (a może też sąsiedzi, inni uczniowie, członkowie organizacji, do której należysz itp.) moglibyście taki zbiornik założyć
- jeśli udało Ci się znaleźć zbiornik retencyjny w swoim otoczeniu, sprawdź, czy obiekt jest już na mapie dostępnej na stronie https://manifestklimatyczny.pl/mala-retencja-mapa/
- zdefiniuj typ obiektu przy którym znajduje się mała retencja (czy to domek jednorodzinny/ obiekt publiczny/ firma)
- jaka jest objętość retencyjna zidentyfikowanego zbiornika [m3]?
- dowiedz się jaka jest objętość beczki/zbiornika zwracając uwagę na to, że 1m3 = 1000l. Dowiesz się tego pytając właściciela retencji albo czytając tabliczkę znamionową (jeśli taka się na niej znajduje)
- określ lokalizację obiektu
- kod pocztowy, ulica i nr, miasto
- określ z właścicielem retencji do czego przeznaczona jest zbierana deszczówka?
- wykonaj zdjęcia beczki/zbiornika/ oczka wodnego
- dodaj znalezioną retencję na mapę
masz pytania?
Jeśli chcesz zadać pytanie odnośnie mapy retencji lub masz jakieś wątpliwości, napisz na adres: [email protected] lub [email protected]
Znajdź jak najwięcej obiektów małej retencji – zyskaj nagrody
- Każda osoba, która uzupełni naszą mapę o 25 nowych wpisów – otrzyma butelkę z filtrem na wodę,
- Jeśli Twoich wpisów będzie ponad 50 – otrzymasz wysokiej jakości bluzę wykonaną z ekologicznych materiałów.
Aby otrzymać certyfikat udziału w projekcie naukowym, należy zgłosić minimum pięć zbiorników – jeden zbiornik to pół godziny wolontariatu.
Chcesz wziąć udział w projekcie w ramach wolontariatu w Centrum Nauki Experyment? Zapraszamy do kontaktu [email protected]