Kasowanie biletów w tramwaju czy autobusie. Codzienna czynność, której nie poświęcamy zbyt wiele uwagi. A czy wiecie, że to Polak wpadł na pomysł maszyny do kasowania biletów? Był to Jan Józef Baranowski, nazywany we Francji ojcem wynalazczości kolejowej. Oto jego historia – zapraszamy! #odkrycinanowo
Jan Józef Baranowski urodził się 7 września 1805 roku w Śmiałowiczach. Pochodził z rodziny szlacheckiej, a wczesną edukację odbył w konwikcie szlacheckim prowadzonym przez księży misjonarzy. Konwikt był czymś na wzór dzisiejszych szkół z internatem. Na studia udał się na Wydział Matematyczno-Fizyczny Uniwersytetu Wileńskiego, a po ich zakończeniu został studentem na Wydziale Prawa. W 1829 roku rozpoczął pracę zawodową w biurze korespondencji zagranicznej Banku Polskiego.
Spokojny urzędnik bankowy nie był zbyt zaangażowany w działania patriotyczne czy polityczne. Jednak gdy w 1830 roku wybuchło powstanie listopadowe, zgłosił się na ochotnika do oddziału. Dwa lata później, aby uniknąć zsyłki na Sybir, zmuszony był uciekać przez Austrię. Jako swoje nowe miejsce na ziemi wybrał Francję. Mieszkał w Gray, Lyonie czy Chalon-sur-Saône. Jednak dopiero w Paryżu postanowił zostać na dłużej. To właśnie tam zaczęła się jego kariera naukowa. W latach 40 XIX wieku przerwał rutynę urzędnika bankowego i nawiązał współpracę z francuską koleją. W Baranowskim zaszła niesamowita zmiana, a seria pionierskich wynalazków kolejowych zalała Francję!
W 1848 roku polski odkrywca skonstruował kasownik biletowy. Najpierw opatentowany we Francji, potem zdominował cały ówczesny świat! Co prawda urządzenie było obsługiwane ręcznie, ale budową przypominało te używane obecnie. Kilka lat później Baranowski jeszcze udoskonalił swój wynalazek, dodając funkcję druku biletów. Ich liczba sięgała nawet do 5 tysięcy wydruków w ciągu jednej godziny! Jednak dopiero następny wynalazek przyniósł mu prawdziwą sławę. Był to semafor, czyli automatyczny system sygnalizacji kolejowej. Baranowski nie poprzestał na samych wynalazkach kolejowych. Jego dziełem była również maszyna do szybkiego liczenia głosów, gazomierz czy urządzenie do kopiowania listów.
Decyzja o opuszczeniu Francji zapadła w 1872 roku. Po zakończeniu wojny francusko-pruskiej Francja stanęła przed zobowiązaniem spłaty wysokiego odszkodowania wojennego. Szanowany w środowisku Baranowski przedstawił specjalny plan pożyczki rządowej, umożliwiającej rozwiązanie problemu. Propozycja nie została doceniona przez paryskie władze, co stało się bezpośrednim powodem opuszczenia kraju przez zniechęconego odkrywcę.
Jako nowy kierunek Polak wybrał Anglię i osiedlił się w Londynie. Zupełnie porzucił maszyny i wynalazki, obierając nową drogę kariery. W ostatnich latach życia zajął się językoznawstwem i pełnił funkcję podsekretarza Towarzystwa Literackiego. Zmarł 30 marca 1888 roku, pozostawiając po sobie 17 opatentowanych wynalazków w różnych dziedzinach oraz liczne publikacje na tematy językowe i gramatyczne.
autor Klaudia Wojnarowska