Rusza program Gdynia w klimacie!

W kwietniu startuje program Gdynia w klimacie, w którym biorą udział gdyńskie instytucje – Biblioteka Gdynia, Centrum Aktywności Rodziny, Centrum Aktywności Seniora, Centrum Nauki Experyment, Gdyńskie Centrum Sportu, Laboratorium Innowacji Społecznych, Muzeum Emigracji, Muzeum Miasta Gdyni, Przystanie, Wydział Środowiska Urzędu Miasta Gdyni oraz Wymiennikownia. Program organizowany w ramach UNESCO Global Network of Learning Cities potrwa przez trzy miesiące, a działania w każdym z nich będą skupiały się na innym temacie – w kwietniu hasłem przewodnim stanie się ZIELEŃ, w maju POWIETRZE, a w czerwcu WODA.

Dlaczego przez pierwszy miesiąc chcemy mówić o zieleni?

– Polska Akademia Nauk szacuje, że w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat z polskich lasów może zniknąć aż 75% gatunków drzew. Nasze dzieci i wnuki mogą nie zobaczyć w lasach np. świerków. Badania pokazują, że tereny zielone w latach 2009-2018 pochłonęły ok. 29% wyprodukowanego przez człowieka dwutlenku węgla. Rośliny i gleba stanowią ogromny rezerwuar tego gazu. Największy w tym udział mają ekosystemy naturalne, czyli dzikie. Każda zmiana w ekosystemie w jakiś sposób wpływa na klimat. Dlatego ochrona terenów przyrodniczych jest kluczowa dla powstrzymania globalnego ocieplenia – mówi Zbigniew Czapliński, specjalista w dziale Wydarzeń i Programów Naukowych Centrum Nauki Experyment.

Gdy temperatura rośnie, przy niedoborze wody, roślinność zaczyna obumierać, materia organiczna zgromadzona w glebie zanika i nasze tarapaty się pogłębiają. Kluczowe staje się zatem pytanie, co możemy zrobić w najbliższym otoczeniu, by spowolnić te wciąż postępujące zmiany.

– Najprościej jest pozwolić przyrodzie działać! Wystarczy nie kosić trawnika, by zauważyć, że taka zieleń jest bardziej odporna na brak opadów i lepiej chłonie wodę opadową. Z doświadczenia też pewnie wiecie, że czasem trudno wytrzymać w mieście w upalne dni. Wystarczy jednak zwiększyć udział terenów zielonych w tkance miejskiej, by przeciwdziałać powstawaniu wysp ciepła (woda z roślin i gleby, parując ochładza otoczenie), oczyścić powietrze i stworzyć lepszy mikroklimat. Zatem jeśli możecie, uprawiajcie samodzielnie warzywa, zakładajcie ogródki sąsiedzkie i jedzcie lokalnie, co zapewni Wam satysfakcję, a także zmniejszy emisje CO2 spowodowaną transportem towarów. No i… sadźcie drzewa! – dodaje Czapliński.

Wśród wydarzeń organizowanych przez gdyńskie instytucje w kwietniu znalazły się propozycje dla wszystkich grup wiekowych – są m.in. warsztaty i gry dla najmłodszych, spotkania dla dorosłych i wykłady dla seniorów. W kwietniu będziemy oczyszczać miejską zieleń, sprawdzać generowany przez nas ślad węglowy, ale również wyruszymy na rowerową wyprawę po gdyńskich lasach. Poniżej przedstawiamy szczegóły aktywności przygotowanych przez miejskie instytucje.

Biblioteka Gdynia

Wydarzenia organizowane przez Bibliotekę Gdynia odbędą się w trzech dzielnicach – w Grabówku, na Wzgórzu św. Maksymiliana oraz w Pustkach Cisowskich-Demptowie. 7 kwietnia (od 12:00 do 19:00) przy pierwszej z wymienionych placówek zorganizowana zostanie akcja „Zielono mi”. W strefie wymiany roślin będzie można adoptować sadzonkę, a także zostawić swoją. Z kolei 9 kwietnia od 10:00 do 14:00 Biblioteka Wzgórze zachęca do wskoczenia na dwa kółka i wspólnego rozpoczęcia sezonu rowerowego. Goście będą mogli skorzystać z pomocy rowerowych specjalistów, którzy dokręcą hamulce, nasmarują łańcuch, podpowiedzią, jak zadbać o rower oraz pokażą, jak samodzielnie wykonać proste naprawy. Oprócz tego, dostępna będzie mobilna strefy bibliorelaksu – leżaków i bookcrosingu. Transport drogowy jest odpowiedzialny za 11,9% ogólnej emisji gazów cieplarnianych. Składają się na to przede wszystkim emisje ze spalania benzyny i oleju napędowego ze wszystkich form transportu drogowego, w tym samochodów osobowych, ciężarowych, motocykli i autobusów. Sześćdziesiąt procent emisji z transportu drogowego pochodzi z podróży pasażerskich (samochody, motocykle i autobusy), a pozostałe czterdzieści procent z transportu drogowego (łańcuch dostaw). W kontekście ograniczania swojego śladu węglowego bardzo często mówi się o ograniczeniu podróży samolotem, gdy tymczasem jedną z najważniejszych proklimatycznych decyzji może być wybór sposobu, w jaki dotrzemy do pracy każdego dnia. Dlatego też zachęcamy do zamiany czterech kółek na dwa! 24 kwietnia od 17:00 w Bibliotece Pustki Cisowskie „Kolorujemy Mandale”! Będą to relaksujące zajęcia, podczas których pokolorujemy wzory o różnym stopniu trudności. Motywem przewodnim stanie się szeroko pojęta ZIELEŃ. Zapisów na zajęcia można dokonywać, pisząc pod adres [email protected] lub dzwoniąc pod nr 58 621 17 69.

Centrum Aktywności Seniora

Centrum Aktywności seniora zainauguruje program 23 kwietnia o 10:30, kiedy to odbędzie się spacer edukacyjny ze Stowarzyszeniem „Orłowo przy Plaży”. Spotykamy się przy wejściu nr 18, oczywiście w Orłowie! Dwa dni później w siedzibie CAS-u przy ulicy 3 Maja zorganizowane zostanie spotkanie edukacyjne „Ogrodnictwo Miejskie”, podczas którego uczestnicy będą mieli okazję dowiedzieć się m.in., czym kieruje się gdyński ogrodnik, dbając o miejską zieleń. Nie jest tajemnicą, że drzewa i krzewy mają zbawienny wpływ na nasze miasta. Roślinność w mieście kształtuje pozytywny mikroklimat, obniża parowanie, chroni przed nieznośnymi upałami oraz redukuje efekt miejskiej wyspy ciepła. Nie do przecenienia jest również wpływ zbitych mas korzeniowych na zatrzymywanie wody w glebie oraz… dobrostan samych mieszkańców! Start 1,5-godzinnego spotkania o 13:00. Na obie aktywności obowiązują zapisy, których można dokonywać w Centrum Aktywności Seniora.

Centrum Nauki Experyment

Gdyński Experyment wystartuje ze swoimi aktywnościami już 1 kwietnia, kiedy to odbędzie się pierwsze spotkanie w ramach Akademii Edukatora Klimatu – kolejne będą miały miejsce 8 i 22 kwietnia. Zajęcia dla klas 4-8 szkół ponadpodstawowych, a także dla uczniów szkół ponadpodstawowych odbywają się online, na platformie MS Teams i są bezpłatne. 22 kwietnia, w Międzynarodowy Dzień Ziemi, CNE zaprasza na swoje wystawy, gdzie przedstawiciele Centrum i Błękitnego Patrolu WWF opowiedzą o tym, jak bardzo potrzebne jest otoczenie opieką naszego najbliższego ekosystemu – Bałtyku. Morza i oceany odgrywają ogromną rolę w kształtowaniu klimatu. Gdyby nie one, temperatura na Ziemi nie byłaby sprzyjająca dla naszego istnienia. Wszechocean jest ogromnym rezerwuarem ciepła – pochłania i oddaje energię gromadzącą się na lądzie. Łatwo to odczuć, przebywając w okolicach nadmorskich. W sezonie letnim nad morzem jest chłodniej, gdyż woda absorbuje nadmiar ciepła, w zimowym natomiast cieplej – woda oddaje ciepło. Sprawia to, że tereny nadmorskie charakteryzują się niższymi amplitudami temperatur niż obszary w głębi lądu. Warto również nadmienić, że pas nadmorski to także wydmy porośnięte charakterystyczną dla tego obszaru roślinnością, którą należy otoczyć ochroną. W Experymencie od 10 do 14 będzie można przekonać się, jak wysoki jest generowany przez nas ślad węglowy i jak można go obniżyć.  Sprawdzimy także, w jaki sposób każdy z nas może – poprzez projekty nauki obywatelskiej – przyczynić się do oczyszczenia polskich plaż z plastikowych odpadów. Udział w aktywnościach jest możliwy w ramach biletu wstępu na wystawy CNE. 23 i 24 kwietnia o 11:00, 13:00 i 15:00 gdyńskie Centrum zaprasza na WARSZTATY RODZINNE. Eko-logicznie, podczas których można przekonać się, jak to jest wcielić się w rolę Davida Attenborough i z bliska poznawać ekscytujące życie roślin. Goście będą mogli m.in. przygotować sadzonki, samodzielnie stworzyć tkanki roślinne do obserwacji mikroskopowych oraz zbudować roślinną eko-tęczę.

Gdyńskie Centrum Sportu

9 i 16 kwietnia – to dwa dni, w których Gdyńskie Centrum Sportu zachęca do wzięcia udziału w grze terenowej, a przy okazji również do… sprzątania zielonych przestrzeni miejskich. Miejska zieleń pomaga oczyszczać powietrze z dwutlenku węgla i nasyca je tlenem. Dodatkowo badania wskazują, że tereny zielone pozytywnie wpływają na zdrowie mieszkańców, poprzez redukcję stresu! Chyba jednak wszyscy zgodzimy się, że widok zaśmieconego lasu może wywołać efekt odwrotny i niejednemu z nas podniósł ciśnienie. Aktywności zaproponowane przez Gdyńskie Centrum Sportu łączą w sobie element zabawy, międzypokoleniowej integracji oraz promują kształtowanie prośrodowiskowych nawyków wśród najmłodszych. Wydarzenia odbędą się w Pustkach Cisowskich-Demptowie oraz na Witominie. Uczestnicy, wyposażeni w mapę i kompas, będą uczyć się podstaw nawigacji w terenie. Gra na orientację pozwoli nie tylko bliżej poznać zielone części miasta, ale także zadbać o ich czystość. Każdy z uczestników będzie miał możliwość odebrania worka na śmieci, a, w nagrodę za zasługi dla środowiska, do najmłodszych trafią specjalnie przygotowane ordery.

Laboratorium Innowacji Społecznych

Aktywności online przygotowało Laboratorium Innowacji Społecznych – UrbanLab. 11 kwietnia o 17:30 na platformie Zoom oraz na facebookowym fanpage’u UrbanLabu wystartuje webinar pt. „Miasto wobec wyzwań”, w której wezmą udział autorzy książki pod tym samym tytułem – Ida Bocian, Karolina Kuszlewicz oraz Piotr Skubała. Równe dwa tygodnie później będzie można wziąć udział w wykładzie online Agnieszki Hubeny-Żukowskiej pt. „Miejska Partyzantka Ogrodnicza”. Kwietniowe wydarzenia LIS-u jasno podkreślają, jak ważna jest odpowiedzialna i głęboko przemyślana urbanistyka. W czerwcu 2021 roku aktywiści z Gdańska dokonali pomiaru temperatury w dwóch miejscach przy ulicy Rajskiej: przed galerią handlową, gdzie rośnie dwadzieścia drzew oraz przed położonym 150 metrów dalej apartamentowcem z szeregiem sześciu skromnych drzewek. Mury galerii nagrzały się do temperatury 31,6°C. Mury domu osiągnęły aż 50,7°C. Temperatura chodnika w szpalerze drzew wynosiła 32,7°C. Kawałek dalej – już 49,2°C. Wystarczyłoby założyć sandały, żeby poczuć różnicę! To, jak zaprojektujemy lub przeobrazimy nasze miasta w znacznym stopniu przełoży się na komfort życia mieszkańców oraz poziom zanieczyszczeń.

Muzeum Miasta Gdyni

Gdynia to nie tylko nowoczesność i modernizm, to także moment wytchnienia wśród spokojnej zieleni Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. 23 kwietnia od godziny 11 weźmiemy głęboki wdech i wsiądziemy na rower, by lepiej poznać lokalną historię. Rowerowy przejazd z Muzeum Miasta Gdyni zaczniemy od szczególnego miejsca na mapie naszego miasta – Leśnego Ogrodu Botanicznego “Marszewo”. To tam dorośli i dzieci – przebywające pod opieką osoby dorosłej – będą mogli posłuchać gdyńskich opowieści i eksplorować trójmiejski las – taki spacer niesie za sobą ogromny walor edukacyjny. Trzeba bowiem najpierw poznać bioróżnorodność oraz poznać jej rolę w walce ze zmianami klimatu, aby móc zacząć mądrze ją chronić. Wyprawę zakończymy wspólnym piknikiem, dlatego wszyscy uczestnicy proszeni są o zabranie wody oraz prowiantu dla siebie oraz swoich bliskich. Na przejazd rowerowy można zapisać się bezpłatnie na stronie www Muzeum Miasta Gdyni.

Wydział Środowiska

11 kwietnia Wydział Środowiska Urzędu Miasta Gdyni zaprasza na finał XXIV edycji konkursu „Zapraszamy ptaki do Gdyni”, który zostanie połączony z prelekcją Jakuba Typiaka pt. „Stare drzewa to dom dla ptaków”. Wydarzenie odbędzie się w sali kinowej Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni. Ptaki stanowią ważną część ekosystemu miejskiego. Pomagają walczyć ze szkodnikami i owadami, ale też pozwalają rozsiewać się niektórym gatunkom roślin. Bez ich odgłosów i widoku, miasta byłby smutniejsze i bardziej ponure. Zieleń miejska, w tym drzewa stanowi dla nich często miejsce do lęgowania, a także do zdobywania pożywienia. Z kolei od 21 do 24 kwietnia na terenie całego miasta zorganizowane zostanie wielkie sprzątanie, które będzie częścią obchodów Dnia Ziemi. Każdy z uczestników otrzyma bezpłatnie niezbędne narzędzia do sprzątania – wystarczy jedynie zapisać się do akcji poprzez formularz na stronie wyrzucam.to.