Gdynia w klimacie. WODA
Gdynia w klimacie to wyjątkowy projekt, w którym biorą udział gdyńskie instytucje – Biblioteka Gdynia, Centrum Aktywności Rodziny, Centrum Aktywności Seniora, Centrum Nauki Experyment, Gdyńskie Centrum Sportu, Laboratorium Innowacji Społecznych, Muzeum Emigracji, Muzeum Miasta Gdyni, Pomorski Park Naukowo-Technologiczny, Przystanie, Wydział Środowiska Urzędu Miasta Gdyni oraz Wymiennikownia. Naszym celem jest skupienie informacji o różnych, proekologicznych, działaniach prowadzonych przez te placówki w jednym miejscu i pod jednym hasłem. Program organizowany jest w ramach UNESCO Global Network of Learning Cities i trwa trzy miesiące. W kwietniu tematem przewodnim była ZIELEŃ, maj upłynął pod hasłem POWIETRZE, a czerwiec to miesiąc WODY!
Dlaczego w czerwcu chcemy mówić o wodzie?
Przyzwyczailiśmy się do tego, że dostęp do bieżącej wody mamy… na bieżąco. Jednak galopujące zmiany klimatu, już w perspektywie kilkunastu lub kilkudziesięciu lat, mogą sprawić, że zasoby, które dziś są na wyciągnięcie ręki, staną się trudno dostępne. Wyobraźcie sobie, jak wyglądałby Wasz dzień, gdyby woda w kranach była dostępna tylko w określonych porach dnia. Lub gdyby limit zużycia na jednego mieszkańca wynosił np. 10 litrów na dobę (obecnie statystyczny Polak zużywa ok. 150). Czy jesteście w stanie cokolwiek ugotować, odpowiednio zadbać o higienę? Jak musielibyście zmodyfikować swoje codzienne nawyki?
Ekosystemy działają jak naczynia połączone – zmiana jednego elementu pociąga za sobą kolejne. Jeśli emisje CO2 utrzymają się na takim poziomie jak dziś, w Polsce aż 15 mln ludzi może doświadczyć do końca wieku niedoborów wody. Nieustannie rosnące emisje gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla, nieodwracalnie destabilizują hydrosferę. W wyniku ocieplenia klimatu topnieją polarne pokrywy lodowe, podnosząc poziom mórz i oceanów. Zbiorniki wodne doskonale magazynują ciepło, wpływając na temperaturę i cyrkulację wody w środowisku – dlatego tak ważnym krokiem w dysponowaniu wodą jest jej retencja, czyli zatrzymywanie w środowisku. Woda to nasz najważniejszy i najcenniejszy surowiec, dlatego powinniśmy robić co w naszej mocy, by ograniczać jej zużycie. Do zakręcania kurka podczas mycia zębów oraz brania szybkich pryszniców, zamiast kąpieli w wannie, nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Jednak zużycie wody to również nasze wybory konsumenckie. To, co bezpośrednio zużywamy do picia czy sprzątania, to jedna strona medalu, ale musimy pamiętać, że wszystko, co kupujemy, niesie ze sobą tzw. ślad wodny, czyli konkretną ilość wody zużywaną w procesie produkcji danego przedmiotu. Produkcja zwykłej kartki papieru zużywa 10 litrów wody, zaś kilograma wołowiny – ponad 15 000! Mądre rozporządzanie wodą w miastach oraz gospodarstwach domowych przyniesie szereg pozytywnych korzyści, w tym mniejsze ryzyko susz lub łagodzenie upałów.
Nie możemy zapominać, że za dramatyczny stan mórz i oceanów odpowiada nie tylko antropogeniczna zmiana klimatu, lecz – będące również naszym niechlubnym dziełem – zanieczyszczenie plastikiem. Szacuje się, że odpady z tworzyw sztucznych każdego roku bezpośrednio lub pośrednio odpowiadają za śmierć miliona morskich ptaków i setek tysięcy morskich ssaków. Niektóre z nich omyłkowo połykają plastik, biorąc go za pożywienie. Wiele nieświadomie spożywa ogromne ilości mikroplastiku wraz z ich naturalnym pożywieniem – planktonem. Układ pokarmowy ssaków i ptaków morskich częściowo wypełniony tworzywami sztucznymi powoduje sztuczne poczucie nasycenia – skutkuje to niedożywieniem, a w drastycznych przypadkach również śmiercią.
Pamiętajmy również, że woda to także nasze bezpośrednie sąsiedztwo! Bałtyk jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych akwenów na świecie, co jest bezpośrednim skutkiem destrukcyjnej działalności ludzi. Morze to przecież nie tylko ogromna masa wody, lecz niesamowity wachlarz bioróżnorodności, który z roku na rok staje się coraz bardziej ubogi. Smutnym przykładem jest np. stale malejąca populacja dorszy oraz fakt, że dorosłe osobniki osiągają coraz mniejsze rozmiary.
Aby szerzyć wiedzę i świadomość społeczną dotyczącą problemu gospodarowania wodą oraz zanieczyszczenia mórz i oceanów, gdyńskie instytucje przygotowały propozycje dla wszystkich grup wiekowych – są m.in. warsztaty i gry dla najmłodszych, wykłady dla dorosłych i spotkania dla seniorów. W czerwcu będziemy spacerować, wymieniać się roślinami, ale dowiemy się też skąd pochodzi kranowa woda. Poniżej przedstawiamy szczegóły aktywności przygotowanych przez miejskie placówki.
Wydarzenia organizowane przez Bibliotekę Gdynia odbędą się aż w pięciu placówkach! Już 4 czerwca Biblioteka Wiedzy zaprasza na warsztaty „Owijam ekologicznie”, w trakcie których nauczymy się tworzyć zdrowe dla klimatu woskowijki. Start imprezy o 11:00. Z kolei 9 czerwca o 17:00 w Bibliotece Obłuże rozpocznie się wykład popularnonaukowy o powietrzu i działaniach zmierzających do jego poprawy. Na koniec wykładu organizatorzy zaplanowali także mały pokaz chemiczny zatytułowany „Skaczący kubeczek”. Natomiast 13 czerwca w Bibliotece Chylonia Centrum będziemy mogli się wymienić roślinami! Między 12:00 a 19:00 przy ulicy Kartuskiej 20B odbędzie się biblioteczna wymiana roślin „Zielony ryneczek”. Z kolei 28 czerwca w bibliotece na Pustkach Cichowskich (ul. Chabrowa 43) czeka nas kolejna edycja kolorowania „klimatycznych” mandali. Dzieła sztuki zaczniemy malować o 17:00, a temat prac to „Powietrznie, wietrznie i deszczowo”. Ostatnie czerwcowe, proekologiczne wydarzenie gdyńska biblioteka zaplanowała na 29 czerwca. Ornitologiczny spacer „Rośliny i zwierzęta Wzgórza” ruszy z Biblioteki Wzgórze przy ulicy Biskupa Dominika 3. Uliczkami Wzgórza św. Maksymiliana poprowadzi nas pisarka i artystka Salcia Hałas. Będzie, między innymi, o gołębiach, które rozpoznają ludzkie twarze, o mewach, co stepują, o gawronach i wróblach. Start spaceru o 17:00.
Centrum Aktywności Seniora
Centrum Aktywności Seniora zaprasza na Piknik na Polance Redłowskiej. 30 czerwca w godzinach 13:00-16:00 czeka nas wiele atrakcji na świeżym powietrzu. Organizatorzy zaplanowali muzykę na żywo, tańce oraz strefę gastronomiczną. Nie zabraknie również proekologicznych elementów edukacyjnych – specjalne stoiska przygotuje PEWiK Gdynia oraz Gdyńskie Centrum Zdrowia.
Czasem okazuje się, że „co za dużo, to niezdrowo”, dlatego 18 i 19 czerwca Experyment podczas Warsztatów Rodzinnych poruszy m.in. temat eutrofizacji, czyli przeżyźniania, powodującego nadmierny rozwój sinic (i nie tylko!). Jako że będą to warsztaty dla rodzin z dziećmi, to tak poważny temat zostanie podjęty w sposób lekki i doświadczalny, by młodzi uczestnicy nie tylko zrozumieli wagę poruszanych kwestii, ale również, a może przede wszystkim, bardzo dobrze się bawili. Z kolei 11 czerwca CNE będzie reprezentowało Gdynię na Sopockim Pikniku Naukowym, gdzie opowie, czym jest mezoplastik i jak możemy pomóc naukowcom w jego poszukiwaniu na bałtyckich plażach. Piknik startuje pod siedzibą IOPANu o godzinie 10:00 i potrwa aż do 16:00. Experyment zaprasza również na swój facebookowy fanpage i kanał YouTube, bo tam w Światowym Dniu Oceanów zostanie opublikowany film stworzony wraz z przedstawicielkami Fundacji Mare. Dowiemy się z niego m.in., w jakim stanie znajdują się morza i oceany, a także z jakimi problemami zmaga się nasz Bałtyk.
Gdyńskie Centrum Sportu
1 oraz 18 czerwca Gdyńskie Centrum Sportu zaprasza dzieci na wyjątkowe spotkania z instruktorem żeglarstwa w ramach projektu „Gdynia na fali”. Między 12:00 a 18:00 porozmawiamy o budowie łódki klasy Optimist, o żeglowaniu, mitach i przesądach żeglarskich oraz zasadach bezpiecznego wypoczynku nad wodą. Nie zabraknie również kącika malucha, w którym na dzieci czekać będą różnego rodzaju zajęcia plastyczne, a także żeglarskie zabawy. Dorośli będą mogli z kolei odetchnąć na leżakach w strefie chillout. Spotkanie odbędzie się w dwóch terminach – 1 czerwca spotykamy się na terenie zielonym przed Centrum Nauki Experyment, gdzie edukatorzy CNE przygotowali również mnóstwo innych atrakcji z okazji Dnia Dziecka. Kolejna okazja do spotkania instruktora żeglarstwa nastąpi 18 czerwca podczas Dni Morza na Bulwarze Nadmorskim.
Laboratorium Innowacji Społecznych
Aktywności przygotowane przez Laboratorium Innowacji Społecznych startują już 2 czerwca, kiedy to między 18:00-20:00 będzie można odwiedzić Dom Sąsiedzki w Przystani Lipowa 15. Wymienimy tam niepasujące lub zalegające nam w szafach ubrania na takie, które (być może) będą pasować idealnie. A tym samym zmierzymy się ze zjawiskiem nazywanym fast fashion. 8 czerwca o 12:00 rozpocznie się zwiedzanie Stacji Uzdatniania Wody Wielki Kack, czyli miejsca, które codziennie dostarcza wodę do ok. 30 tysięcy mieszkańców Gdyni. W pierwszy dzień lata, czyli 21 czerwca pospacerujemy z Michałem Miegoniem dookoła dawnego Jeziora Kackiego. Start o 18:00 w Przystani Lipowa. Dzień później Laboratorium Innowacji Społecznych zaprasza na aż dwa wydarzenia – w UrbanLabie o 17:30 spotkamy się z Małgorzatą Skrzypkowską z PEWiK Gdynia, która opowie o tym, czy w Gdyni można pić kranówkę. Z kolei pół godziny później w Przystani odbędzie się spotkanie z Dorotą Marszałek z gdyńskiego Referatu Ekorozwoju pt. „Mała retencja i przykłady jej wykorzystania”.
W czerwcu do akcji Gdynia w Klimacie dołącza Muzeum Emigracji! Już 3 czerwca zapraszamy osoby w wieku 15-19 lat do wzięcia udziału w kolejnym wydarzeniu z cyklu Late Nite. Tym razem spotykamy się pod hasłem Green Power. Oprócz klimatycznego miejsca do spędzenia czasu z przyjaciółmi organizatorzy przygotowali warsztaty, podczas których zrobicie coś z niczego oraz przeprowadzicie wymiankę książkowo/ubraniowo/roślinną. Czekać na Was będą również warsztaty z robienia kul siewnych, szycie woreczków, a nawet wegańskie przysmaki! Przy stanowisku stowarzyszenia Otwarte Klatki dowiemy się więcej o diecie roślinnej, a Młodzieżowy Strajk Klimatyczny przygotuje dla Was specjalny quiz z nagrodami, planszówki i gry imprezowe. Wszystkie te atrakcje (i wiele innych!) czekają na Was 3 czerwca w godzinach 19:00 – 22:00 w Muzeum Emigracji w Gdyni.
