Gdynia w klimacie. POWIETRZE
Gdynia w klimacie to wyjątkowy projekt, w którym biorą udział gdyńskie instytucje – Biblioteka Gdynia, Centrum Aktywności Rodziny, Centrum Aktywności Seniora, Centrum Nauki Experyment, Gdyńskie Centrum Sportu, Laboratorium Innowacji Społecznych, Muzeum Emigracji, Muzeum Miasta Gdyni, Pomorski Park Naukowo-Technologiczny, Przystanie, Wydział Środowiska Urzędu Miasta Gdyni oraz Wymiennikownia. Naszym celem jest skupienie informacji o różnych, proekologicznych, działaniach prowadzonych przez te placówki w jednym miejscu i pod jednym hasłem. Program organizowany jest w ramach UNESCO Global Network of Learning Cities i trwa trzy miesiące. W kwietniu tematem przewodnim była ZIELEŃ, maj upłynie pod hasłem POWIETRZE, a w czerwcu mówić będziemy o WODZIE.
Dlaczego w maju chcemy mówić o powietrzu?
Od czasów rewolucji przemysłowej wyemitowaliśmy więcej CO2, niż było go początkowo w atmosferze. Do połowy XVIII wieku stężenie tego gazu w powietrzu wynosiło około 280 ppm1 (części na milion). W wyniku działalności człowieka wzrosło już do około 415 ppm! Jednak degradacja środowiska nie ogranicza się jedynie do emisji gazów cieplarnianych; to również pyły i zanieczyszczenia, znacznie obniżające jakość powietrza, szczególnie w miastach.
Powietrze w Polsce jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych w Unii Europejskiej. Tylko w 2019 roku odnotowano aż 43 000 przedwczesnych zgonów ze względu na wieloletnią ekspozycję na pył PM 2,5, którego niewielkie cząstki o średnicy do 2,5 μm (mikrometrów) przedostają się do naczyń krwionośnych. Warto zaznaczyć, że odpowiedzialne za ten stan są nie tylko fabryczne kominy i samochody. W Polsce gospodarstwa domowe odpowiadają za blisko 84% emisji rakotwórczego benzo(a)pirenu i ponad 46% emisji pyłów drobnocząsteczkowych.
Jakość powietrza w miastach można poprawić m.in. dzięki budowaniu większej ilości parków i zieleńców, ograniczeniu ruchu samochodowego w centrach miast, zwiększeniu nakładów finansowych na rozwój transportu zbiorowego, komunikacji rowerowej i pieszej. Warto również wspomnieć, że ocieplenie klimatu oraz zanieczyszczone pyłami powietrze wpływają negatywnie nie tylko na człowieka, lecz również na bioróżnorodność i dotykają wszystkich ekosystemów; jej negatywne skutki odczuje wszystko co w wodzie, na lądzie oraz… w powietrzu! Globalne ocieplenie nie jest bez znaczenia dla sezonowych migracji ptaków oraz odbija się na ilości i jakości dostępnego pożywienia, którym ptasie mamy karmią swoje młode. Negatywne skutki odczują również populacje wielu gatunków owadów, w tym dzikich zapylaczy.
Aby szerzyć wiedzę i świadomość społeczną dotyczącą problemu zanieczyszczenia powietrza, gdyńskie instytucje przygotowały propozycje dla wszystkich grup wiekowych – w maju będzie można wziąć udział m.in. w warsztatach i grach dla najmłodszych, wykładach dla dorosłych i spotkaniach dla seniorów. W maju będziemy sadzić miododajne kwiaty, piknikować na łonie natury, ale dowiemy się też, co Internet ma wspólnego z jakością powietrza. Poniżej przedstawiamy szczegóły aktywności przygotowanych przez miejskie placówki.
Wydarzenia organizowane przez Bibliotekę Gdynia odbędą się w dwóch dzielnicach – w Śródmieściu oraz na Obłużu. 17 maja o 17:00 przy pierwszej z wymienionych placówek będziemy sadzić rośliny. Siostry Żarkiewicz z pracowni MAMYWENE poprowadzą warsztaty „Sadzimy miododajne kwiaty”, w trakcie których poznamy tajemnice efektywnego pielęgnowania domowych roślin. W śródmiejskiej placówce Biblioteki Gdynia spotkamy się również 23 maja na wykładzie „Plastik nie taki fantastik”. Alicja Żarkiewicz opowie o wpływie plastiku na środowisko oraz nasze zdrowie. Z kolei zarówno młodzież, dorośli, jak i dzieci od 10. roku życia mogą wziąć udział w wykładzie połączonym z warsztatami w filii Biblioteki Gdynia na Obłużu. W trakcie spotkania zatytułowanego „Błękitno-zielona infrastruktura. Z czym to się je?” dowiemy się, dlaczego warto korzystać z wody deszczowej, a nawet stworzymy swój własny ogród deszczowy w doniczce!
Centrum Aktywności Rodziny zainauguruje program już 7 maja, kiedy to odbędzie się rodzinny spacer zatytułowany „Gwiezdna Wyprawa – Kolibki, Orłowo”. Wraz z prowadzącą, Danutą Ślipy, uczestnicy będą mogli podziwiać orłowską przyrodę i nauczyć się, jak o nią należycie zadbać. Kolejna piesza wędrówka wyruszy 21 maja z Wielkiego Kacka. Wydarzenie zatytułowane „Gdzie w Kacku jest jezioro? – spacer po Wielkim Kacku” poprowadzi Michał Miegoń. Oba spacery ruszają o 11:00!
W maju wzniesiemy się w przestworza! Stale postępująca degradacja środowiska naturalnego oraz zmiany klimatu nie są obojętne dla ptaków, więc 22 maja w godz. 12:00 – 17:00 zapraszamy do Centrum Nauki Experyment na obchody Międzynarodowego Dnia Różnorodności Biologicznej. Na wystawach Centrum stanie naukowy bazar, a przy stoiskach będziemy rozpoznawać dźwięki ptaków oraz poznawać interesujące gatunki. Wykwalifikowani edukatorzy oraz członkowie Naukowego Koła Ornitologicznego Uniwersytetu Gdańskiego opowiedzą wszystkim zainteresowanym, jak działalność człowieka, zanieczyszczenie środowiska oraz zmiana klimatu wpływają na populacje różnych gatunków ptaków. Gości odwiedzających tego dnia CNE czeka również nie lada gratka – ornitologiczna prelekcja edukacyjna (15:00). Experyment przygotował także atrakcje online – w mediach społecznościowych Centrum pojawi się specjalnie na tę okazję przygotowany „powietrzny” film oraz garść przydatnych ciekawostek. Jakie parametry dostarczają wiedzy o jakości powietrza? Czy można tak projektować miasta, aby lepiej w nich „łapać oddech”? Czym może skutkować wieloletnia ekspozycja na niewidoczne zanieczyszczenia pyłowe w miejskim (i nie tylko) powietrzu? By poznać odpowiedzi na te pytania, obserwujcie profil CNE na Facebooku. Jakby tego było mało, 21 i 22 maja Experyment zaprasza na wyjątkowe WARSZTATY RODZINNE. EKO-LOGICZNIE. Powietrze. Skąd się wzięło powietrze? Co wchodzi w jego skład? Podczas warsztatów uczestnicy przeniosą się do czasów, w których Ziemia pokryta była wulkanami, a atmosfera nie nadawała się do życia. Wraz z wykwalifikowanymi edukatorami odkryją tajemnicę powstania powietrza i dowiedzą się, czym jest i jak zwalczać smog.
GCS kolejny rok z rzędu organizuje konkurs dla pracowników gdyńskich firm „Do pracy jadę rowerem”. Idea konkursu jest prosta – należy zarejestrować się na stronie http://www.dopracyjaderowerem.gdyniasport.pl/, odnotować swój rowerowy przejazd do pracy i rywalizować z innymi w szczytnym celu! Tegoroczna edycja nakręcona jest na pomoc uchodźcom z Ukrainy. Uczestnicy wraz z kolejnymi przejazdami przesuwać będą licznik. Jego wypełnienie oznaczać będzie zakup żywności dla naszych braci zza wschodniej granicy, którzy znaleźli schronienie w Polsce. Start projektu już 9 maja!
Laboratorium Innowacji Społecznych
Aktywności online przygotowało Laboratorium Innowacji Społecznych – UrbanLab. 18 maja o 17:30 na platformie Zoom oraz na facebookowym fanpage’u UrbanLabu wystartuje wykład online pt. „Co Internet ma wspólnego z zanieczyszczeniem powietrza?”. Spotkanie poprowadzi Joanna Murzyn – technologiczna aktywistka, inicjatorka Instytutu Ekologii Cyfrowej, który przeprowadza cyfrowo ekologiczne audyty oraz opracowuje programy edukacyjne i dobre praktyki, poszerzające świadomość i wspierające procesy zrównoważonej oraz etycznej cyfryzacji.
Gdynia to nie tylko nowoczesność i modernizm, to także moment wytchnienia na łonie przyrody. W otulinie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, w pięknym Leśnym Ogrodzie Botanicznym „Marszewo” Muzeum Miasta Gdyni przygotowało wyjątkowe warsztaty dla seniorów. W środku pachnącego lasu przygotować będzie można… zapachowe świece! Warsztaty pt. „Czym pachnie las?” odbędą się 18 maja o 11:00. Choć spotkanie jest bezpłatne, obowiązują zapisy – zachęcamy do kontaktu mailowego pod adresem [email protected] lub telefonicznego pod numerem 58 662 09 35.
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny
Proekologiczne działania prowadzi również Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni! 27 maja w budynku III PPNT odbędzie się ogólnokrajowa konferencja dotycząca zrównoważonych budynków i ich roli w zmieniającym się klimacie. Wydarzenie składać będzie się z trzech bloków tematycznych zatytułowanych: Zmiana klimatu, Odpowiedzialność ekologiczna oraz Technologie i zrównoważone projektowanie. Będziemy rozmawiać też o wpływie zmiany klimatu na życie w miastach, szczególnie w regionie Morza Bałtyckiego. Udział w wydarzeniu kosztuje 50 zł – zapisy są możliwe za pośrednictwem portalu evenea.pl. Więcej informacji znajdziecie Państwo na stronie internetowej Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego.
W maju do grona instytucji biorących udział w akcji Gdynia w klimacie dołącza Przystań! Już 7 maja wybierzemy się na botaniczny spacer po Wielkim Kacku. Podczas przechadzki przyjrzymy się budzącym do życia gatunkom roślin. Porozmawiamy również o znaczeniu ekosystemów w kształtowaniu lokalnego klimatu i o problemach ich ochrony na obszarach miejskich i podmiejskich. Spacer poprowadzi dr Magdalena Lazarus, członkini Polskiego Towarzystwa Botanicznego oraz adiunkt w Katedrze Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego. Wydarzenie kierowane jest do wszystkich, ale obowiązują na nie zapisy telefoniczne (58 727 39 27) lub mailowe ([email protected]). Zachęcamy również do udziału w spotkaniu STOP-SMOG, które odbędzie się 19.05 w Domu Sąsiedzkim Przystani o 12:00. W jego trakcie pracownicy Samodzielnego Referatu ds. Energetyki UM Gdyni opowiedzą jak otrzymać dofinansowanie z krajowego programu Czyste Powietrze oraz w jaki sposób złożyć deklaracje dotyczącą źródeł ciepła w budynku do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków w celu zrealizowania tego ustawowego obowiązku. Natomiast pod koniec miesiąca Przystań otwiera wyjątkowe miejsce, czyli Kącik Wymiany Roślin w Domu Sąsiedzkim przy ulicy Lipowej 15! Miłośnicy zieleni domowej oraz działkowicze będą mogli podzielić się wiedzą i zasobami z sąsiadami. Inauguracja Kącika już 31 maja o 17:00.
Już 2 maja zapraszamy na „Roślinny majówkowy grill” w ogródku przed Wymiennikownią! Na uczestników będą czekać same pyszności w postaci roślinnych past do kanapek, świeżych warzyw, sałatek oraz przeróżnych lemoniad. Dodatkowo odbędą się warsztaty rękodzielnicze z przyozdabiania słoiczków w stylu boho, które mogą posłużyć jako doniczki, świeczniki albo pojemniczki na drobiazgi. Do udziału zachęcamy wszystkich w wieku 13 – 35 lat, start już od 16:00! Jednak wiosenny grill to niejedyna propozycja przygotowana przez Wymiennikownię – 26 maja zachęcamy do udziału w warsztatach „Podkładki szmatki”, czyli rękodzielnicze zajęcia z tworzenia podkładek pod kubki z wykorzystaniem zużytych resztek sznurka i skrawków materiałów. Wydarzenie kierowane jest do osób w wieku 13 – 35 lat. Aby wziąć udział, prosimy o kontakt pod adres [email protected] (w treści maila prosimy wpisać imię, nazwisko oraz wiek). Oba wydarzenia przygotowane przez Wymiennikownię zostaną przetłumaczone na język ukraiński w celu dotarcia do ukraińskiej młodzieży.
